Według danych Fundacji Ellen MacArthur tylko w latach 2000-2015 światowa produkcja odzieży podwoiła się. Co za tym idzie – pogłębił się też problem odpadów odzieżowych. Z danych ONZ wynika, że przemysł odzieżowy jest jednym z głównych sprawców negatywnego wpływu na środowisko, gdyż generuje emisje gazów cieplarnianych przewyższające te z lotnictwa i żeglugi.
Jak wskazuje Komisja Europejska w opracowaniu „Perspektywy gospodarki o obiegu zamkniętym w sektorze tekstylnym UE”, odpady tekstylne stanowią spory problem globalny. Napędza je przede wszystkim zjawisko fast fashion, czyli dążenie producentów do wytwarzania ubrań w możliwie jak najkrótszym czasie, by nadążyć za trendami, a w dodatku w niskich cenach. Komisja szacuje, że na poziomie globalnym tylko 3% surowców wykorzystywanych do produkcji odzieży i innych tekstyliów pochodzi z recyklingu. Analizy Fundacji Ellen MacArthur również wskazują, że wskaźnik ten wynosi zaledwie 3%.
Tymczasem, jak wskazuje brytyjska organizacja non profit Waste and Resources Action Programme, istnieje sposób, aby nawet 60% ubrań ponownie wykorzystać, a kolejne 35% – przetworzyć lub ponownie wykorzystać. Dotychczasowe próby stworzenia modowej gospodarki o obiegu zamkniętym kończyły się porażką. Aby ubrania mogły zyskać jakąkolwiek wartość ekonomiczną dla organizacji, które zajmują się ich zbiórką i recyklingiem, potrzebne są nowe technologie ich sortowania oraz przetwarzania. Problem z właściwą identyfikacją poszczególnych sztuk odzieży ma niebawem zostać rozwiązany dzięki wprowadzeniu… paszportu produktowego dla ubrań.
Cyfrowa przepustka do zrównoważonej mody?
Na rynku pojawiły się już pierwsze próby śledzenia cyklu życia ubrań. Przykładowo, nowojorski start-up Eon wprowadził własny cyfrowy identyfikator odzieży. Dzięki rozwiązaniu można śledzić cały cykl życia każdego ubrania, od produkcji, przez wypożyczenie, wynajem, aż po sprzedaż. Eon współpracuje z wieloma markami, takimi jak Net-a-Porter i H&M, które przesyłają dane o swoich produktach do platformy Connected Products. Platforma ta, bazująca na internecie rzeczy (IoT), śledzi produkty przez cały ich cykl życia i nadaje im unikalne „akty urodzenia”, zawierające informacje o czasie i miejscu produkcji oraz składzie.
Oprócz korzyści ekologicznych identyfikacja produktu pomaga w walce z podróbkami. Przykładem jest inicjatywa LVMH, która we współpracy z Pradą i Cartierem stworzyła Aurę – blockchain umożliwiający dostęp do historii produktu i potwierdzający jego autentyczność.
Jak wskazuje dziennik „Rzeczpospolita”, w odzieżowym łańcuchu wartości 21% emisji to pochodna postaw i zachowań konsumentów. Cytowana przez portal Fashion Biznes Beata Wilczek, badaczka i strateżka mody, podkreśla, że cyfrowe paszporty mają szansę zrewolucjonizować rynek mody, ponieważ zwiększają przepływ informacji między producentami a konsumentami i pomagają odwrócić negatywny cykl życia produktu. „W modzie mamy do czynienia z radykalnym brakiem transparentności, to właśnie dla niej będzie to duża zmiana”, komentuje ekspertka.
GS1 Polska i UN Global Compact: razem na rzecz zrównoważonej mody
Cyfrowy paszport produktowy to inicjatywa unijna w ramach projektu „Zrównoważony Produkt”. To zestaw istotnych danych (określonych prawnie), które umożliwiają identyfikację produktu i jego składu oraz pochodzenia w całym cyklu życia. Obejmuje nie tylko dane o produktach gotowych, ale także o komponentach i półproduktach. Paszport dotyczy nie tylko towarów wyprodukowanych w Europie, ale także sprowadzonych do UE z innych rynków.
W 2024 roku paszport zostanie wprowadzony w pierwszej kolejności dla baterii i akumulatorów – produktów, które mogą stać się niezwykle niebezpieczne dla środowiska, jeżeli nie będą właściwie składowane. Kolejną branżą, która zostanie objęta regulacjami, jest właśnie sektor odzieżowy. Paszport dla ubrań pozwoli sprawdzić, skąd pochodzi odzież, kto ją wyprodukował i z jakiego materiału. Klient będzie mógł także dowiedzieć się, jak najlepiej dbać o zakupiony produkt i jak bezpiecznie go zutylizować.
GS1 wspiera koncepcję architektury Cyfrowych Paszportów Produktowych, w tym także paszport dla branży odzieżowej. Aby popularyzować zastosowanie otwartych i globalnych standardów GS1 jako fundamentu unijnego paszportu w naszym kraju, GS1 Polska podpisało w czerwcu porozumienie o współpracy z UN Global Compact – największą na świecie inicjatywą skupiająca zrównoważony biznes. Porozumienie przewiduje długofalową współpracę obu organizacji na rzecz cyfrowego paszportu produktowego dla wyrobów odzieżowych. Będzie ona polegać na wymianie wiedzy i informacji, organizowaniu wydarzeń branżowych i edukacyjnych oraz realizacji projektów edukacyjnych.
