17-02-2021

Trendy

JAK DANE KSZTAŁTUJĄ GOSPODARKĘ CYRKULARNĄ

OBIEG ZAMKNIĘTY, UMYSŁ OTWARTY

Marek Strzelczyk

Od czasów industrializacji globalny sukces gospodarczy opiera się na modelu liniowym, który zakłada stały dostęp do zasobów naturalnych. W praktyce oznacza to, że produkujemy rzeczy, których używamy, a następnie je wyrzucamy. Jednak eksploatując zasoby w ten sposób, narażamy się na wahania cen surowców i ich niedobory oraz zależności geopolityczne związane z surowcami i rosnącym popytem na nie.

Odpowiedzią na te wyzwania jest gospodarka o obiegu zamkniętym (cyrkularnym), w której kładzie się nacisk na trzy elementy: cykle zamknięte, energię odnawialną oraz myślenie systemowe. Obejmuje ona ponowne wykorzystanie zasobów, takich jak tworzywa sztuczne, odpady żywnościowe, materiały budowlane i porozbiórkowe, biomasa i metale. Jak wynika z raportu Material Economics1 przekształcenie modelu linearnego w cyrkularny mogłoby przynieść krajom członkowskim UE ok. 160 mld EUR rocznie do 2030 r.

Świat, w którym odpady nie istnieją

Najbardziej rozpoznawalną obecnie cechą gospodarki cyrkularnej jest podejście „zero waste”. W gospodarce cyrkularnej odpady nie istnieją, ponieważ wszelkie pozostałości można wykorzystać do wytworzenia nowego produktu. Substancje toksyczne eliminuje się, a przepływy resztkowe zostają podzielone na cykl biologiczny i techniczny. Dlatego w tym systemie ważny jest nie tylko odpowiedni recykling materiałów, ale także to, aby produkty, komponenty i surowce zachowywały wysoką jakość w tych cyklach.

 

 

W Polsce już od kilku lat można zaobserwować inicjatywy publiczne i prywatne w duchu gospodarki cyrkularnej. Np. system informatyczny BDO, stworzony przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy przy współpracy z Ministerstwem Klimatu, od 1 stycznia 2020 całkowicie zastąpił papierową dokumentację w obrocie odpadami. Powstało nawet rozwiązanie do zwiększenia poziomu automatyzacji bazy. Grupa specjalistów z obszaru ochrony środowiska oraz IT opracowała prototyp aplikacji o nazwie Greenic – darmowe rozwiązanie, które przyśpiesza proces przekazywania odpadów w systemie BDO. Dzięki ulepszeniu UX (User Experience) rozwiązanie pozwala zaoszczędzić ponad 80% czasu i ponad ośmiokrotnie podnosi wydajność obsługi bazy.

 

Biznes cyrkularny

Myślenie systemowe dotyczy również biznesu. W ekonomii obiegu zamkniętego firmy nie powinny skupiać się wyłącznie na własnych korzyściach finansowych, ale na optymalizacji całego systemu. Wymaga to współpracy między organizacjami i wewnątrz nich, w oparciu o wzajemność, zaufanie oraz przejrzystość. W ramach gospodarki o obiegu zamkniętym firmy współpracują w modelu symbiozy przemysłowej. W praktyce oznacza to, że firma A wymienia strumienie odpadów z firmą B, która może wykorzystać ten strumień we własnych procesach. Jeśli cykl łańcucha kilku firm jest zamknięty, oznacza to, że są one od siebie uzależnione w zakresie surowców. Kiedy materiały tracą swoją wartość na jednym etapie łańcucha, wówczas cierpi na tym cały łańcuch.

Do realizacji takiego obiegu niezbędna jest dobra infrastruktura – nie tylko np. rurociąg, ale także wirtualne bazy danych do mapowania przepływów materiałów.

Wyzwanie podjęte

Standard GS1 Digital Link działa jako pojedynczy punkt wejścia dla wielu źródeł danych. GS1 Europa oraz World Wide Web Consortium (W3C) łączą siły, aby podzielić się swoimi pomysłami, dotyczącymi realizacji strategii UE w zakresie danych i planu gospodarki o obiegu zamkniętym, oraz podkreślić znaczenie „opartego na standardach systemu informacyjnego”, towarzyszącego przepływowi towarów i materiałów w gospodarce o obiegu zamkniętym. Ten system informacyjny ma na celu tworzenie użytecznych informacji o produktach i przechowywaniu ich. Umożliwi to wymianę potrzebnych informacji od projektu produktu do ostatniego etapu demontażu produktu i ponownego użycia jego komponentów. Dane są niezbędnym elementem do osiągnięcia wielu celów gospodarki o obiegu zamkniętym.

 

Zobacz również inne wpisy:

Technologia odpowiedzialna społecznie

Myśl jak mnich

Trendy, które zmieniają biznes

Standardy i Rozwiązania

Identyfikacja

Fundamentem systemu GS1 są uzgodnione zasady międzynarodowej identyfikacji, które doprowadziły do opracowania zbioru unikalnych tzw. globalnych identyfikatorów GS1.

Zobacz aktualne wydanie