16-01-2020

Case studies

Zero Waste

Banki żywności w walce z marnowaniem jedzenia

Hanna Walczak

Każdego roku na całym świecie marnuje się jedna trzecia wyprodukowanej żywności! Styczeń to idealny czas na postanowienia noworoczne, a zwalczanie marnowania jedzenia powinno znaleźć się wysoko na „liście priorytetów” w 2020 r. Jak zrobić to na poziomie globalnym? Chociażby poprzez połączenie doświadczenia Banków Żywności oraz technologicznych rozwiązań GS1 Polska.

18 mld pełnych talerzy. Tyle jedzenia ląduje na polskich wysypiskach śmieci każdego roku. 65% żywności trafia do kosza, bo się zepsuło. Aż 42% wyrzuconego pożywienia straciło ważność, a 26,5% marnujemy, ponieważ przygotowujemy go za dużo. Z badań Banków Żywności wynika, że zakupy robimy spontanicznie i na zapas. Do nieoptymalnego zarządzania żywnością we własnej lodówce przyczynia się szybkie tempo życia.

Okazuje się, że znacznie częściej jedzenie wyrzucają osoby zamieszkujące duże miasta. Na niezdatność pożywienia wpływają także takie czynniki jak nieodpowiednie przechowywanie, słaba jakość, brak pomysłu na zastosowanie produktu czy też niedobry smak.

Okazuje się, że przeciętna czteroosobowa rodzina pozbywa się w ten sposób 200 zł miesięcznie, co w skali rocznej daje 2400 zł!

Warto podkreślić, że żywność jest jednym z większych wydatków w budżecie rodzinnym. Jeżeli nie etyka, ekologia, to na pewno ekonomia przemawia do wielu z nas. Gdybyśmy tylko zwracali większą uwagę na etykiety, terminy ważności, kupowali z głową, te liczby byłyby zgoła inne.

Nadchodzą zmiany...

W obliczu tych danych organizacja GS1 Polska postanowiła wesprzeć Banki Żywności w działaniach logistycznych. Poprawa zarządzania żywnością to jedno z następstw tej ambitnej współpracy. Poszerzanie kompetencji oraz skuteczna dystrybucja żywności to klucze do sukcesu. Specjaliści GS1 Polska przekazali swoje know-how, a jednocześnie opracowali nowe procesy przyjmowania oraz przekazywania produktów spożywczych, które wkrótce mają zostać wprowadzone w życie przez Banki Żywności. GS1 Polska wraz z Siecią Badawczą Łukasiewicz – Instytutem Logistyki i Magazynowania przeprowadziło najpierw analizę sposobów działania Banków Żywności. To właśnie pozwoliło prześledzić przebieg wszystkich procesów, a następnie zaproponować sposób na odpowiednie wykorzystanie zasobów. Efekt? Uczestniczący w pilotażu Wielkopolski Bank Żywności zaczął funkcjonować znacznie szybciej!

Analiza i opracowanie nowych procedur w obrocie żywnością w naszym magazynie pozwolą na zwiększenie efektywności w dystrybucji żywności. W naszej codziennej pracy – przy małym składzie osobowym – każde udoskonalenie procesu jest bardzo istotne. Dzięki niemu możemy przekazać więcej żywności w krótszym czasie większej liczbie organizacji, a co za tym idzie – osób potrzebujących. Mamy świadomość, że wdrożenie całości zaleceń to proces, który potrwa, ale zgodnie z jego założeniami staramy się rozwijać technologicznie i wdrażać rozwiązania etapowo. Sektor NGO chce działać profesjonalnie. Bez wsparcia Firmy GS1 Polska wraz z Siecią Badawczą Łukasiewicz – Instytutem Logistyki i Magazynowania nie byłoby to możliwe. Dziękujemy.
Katarzyna Bielawskadyrektor Wielkopolskiego Banku Żywności

Resztki ze stołu – co z nimi zrobić?

Każdy z nas może zwalczać marnowanie żywności we własnym domu. Uniknąć tego można bardzo łatwo, robiąc plan:

  • posiłków – to oszczędność czasu i pieniędzy,
  • zakupów – nawet tych najdrobniejszych,
  • wykorzystania tego, co zostaje.

Sposobów jest wiele, od odpowiedniego przygotowania się do zakupów (trzeba uzbroić się w listę produktów potrzebnych) po wkładanie do koszyka takiej ilości, którą jesteśmy w stanie skonsumować. Zwracanie uwagi na daty ważności oraz unikanie promocji typu „więcej za mniej” to równie dobre strategie. Co zrobić jednak, gdy popełniliśmy już błąd i na stole pozostały nam resztki jedzenia? Mamy kilka wyjść! Wykorzystanie resztek do stworzenia innego dania, podzielenie się pożywieniem z innymi, a czasem, jeżeli jest taka możliwość – zamrożenie potrawy i spożycie jej w późniejszym terminie. To całkiem proste.

Jak lepiej gospodarować pożywieniem w bardziej globalnym rozumieniu? Z punktu widzenia sprzedawcy warto przekazać do Banku Żywności produkty, których data ważności niebawem upłynie, bądź te, które nie mogą zostać sprzedane – jak mniej atrakcyjnie wyglądające owoce i warzywa, nadal zdatne do spożycia. Innym sposobem są zbiórki artykułów spożywczych w sklepach, dzięki czemu można stworzyć paczki żywnościowe dla potrzebujących.

Ze względu na krótką datę przydatności do spożycia produkty muszą być szybko wydane przez sieć, fizycznie przyjęte do magazynu Banku Żywności, zaewidencjonowane w systemie oraz finalnie w efektywny sposób rozdysponowane wśród potrzebujących. Wdrożenie rozwiązania opartego na standardach GS1 pozwoliło zoptymalizować proces obsługi darowizn, zwłaszcza w obszarze sprawnej i skutecznej wymiany wiarygodnych informacji między darczyńcą (siecią) a Bankami Żywności (dokumenty elektroniczne w postaci cyfrowych plików przekazywane są przez EPCIS*). Idąc dalej, wprowadzenie rekomendowanych zmian zapewnia nie tylko zgodność danych, ale także bezpieczeństwo podatkowe (księgowanie na potrzeby zwolnienia darowizn żywności z podatku VAT), stanowi też bazę dla tworzenia raportów wymaganych ustawą. Jestem przekonana, że już wkrótce to, co było projektem pilotażowym, stanie się rekomendacją Banków Żywności dla wszystkich sieci, które współpracują bądź będą chciały z nimi współpracować. Usprawnienie procesów jest niezmiernie ważne, zwłaszcza w kontekście ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności oraz prognozowanego wzrostu liczby sieci chcących współpracować z Bankami, a co za tym idzie – także wolumenów przekazywanej żywności – mówi Hanna Walczak, GS1 Polska.

* EPCIS (ang. Electronic Product Code Information Services) to zbiór standardów, który umożliwia budowę serwisu informacyjnego w Internecie zapewniającego udostępnianie informacji o zdarzeniach dotyczących ruchu towarów i ładunków, ich zgrupowań, ilości, dat. EPCIS stanowi most łączący świat fizycznych zdarzeń z systemami informacji gospodarczej.

Banki Żywności – czym są?

To organizacje non profit, które zbierają i dystrybuują żywność na cele charytatywne.

Banki Żywności posiadają magazyny i działają na większą skalę poprzez organizacje charytatywne, dlatego nie rozdają jedzenia bezpośrednio osobom zmagającym się z problemem głodu. Do osób potrzebujących, w trudnej sytuacji życiowej trafiają z pomocą żywnościową poprzez jadłodajnie, świetlice środowiskowe, noclegownie i domy dla bezdomnych, ośrodki wychowawcze, hospicja, ośrodki wsparcia dla kobiet samotnie wychowujących dzieci, domy dziecka oraz inne instytucje zajmujące się pomocą osobom potrzebującym. Federacja Polskich Banków Żywności to organizacja zrzeszająca 31 podmiotów, których misją jest zarówno zapobieganie marnowaniu żywności, jak i przekazywanie jej najbardziej potrzebującym. Federacja zapewnia bezpłatną pomoc żywnościową ok. 3300 instytucjom społecznym, sprawiając, że jedzenie trafia do 1,6 mln osób. Banki Żywności w okresie Bożego Narodzenia zawsze przeprowadzają Świąteczną Zbiórkę Żywności i zachęcają wszystkich do wsparcia osób najuboższych.